Waarom betalen we belasting?
“Nederland is een belastingparadijs en multinationals ontduiken belasting”, wordt er luid geroepen op tv. Daar zit je dan met je bakje chips en een biertje, afvragend waarom wij (arme studenten) nou eigenlijk zoveel belasting moeten betalen terwijl we leven in een belastingparadijs. Filosoferend denk je na: “wat is eigenlijk het nut van belasting betalen?” Goede vraag! Lynn Bijlsma legt het je uit!
“Nederland is een belastingparadijs”
Veel meer Nederlanders zijn van mening dat multinationals te makkelijk belasting kunnen ontduiken. Het is volop in het nieuws geweest. Je bent zelfs gaan nadenken over je kopje koffie van de Starbucks. Het klinkt allemaal niet zo fair. Europarlementariër Paul Tang (PvdA) is een grote voorstander van het aanpakken van ons aantrekkelijke belastingparadijs. Maar is Nederland eigenlijk wel een belastingparadijs? En hoe werkt dat dan? Gaan wij dan ook minder belasting betalen?
“Belastingontduiking is van alle tijden”
Nederland is inderdaad erg aantrekkelijk voor multinationals. Lage tarieven, weinig belasting, goede infrastructuur, hoogopgeleide bevolking en makkelijke arbeidsvoorwaarden. Klinkt allemaal erg nice. Als jij een groot internationaal bedrijf was, dan had je het ook wel geweten. Ondanks dat het de afgelopen tijd veel in het nieuws is, is belastingontduiking al langer aan de gang. Dit zegt Gerard Meussen tijdens een lezing op de Radboud Universiteit dat belastingontduiking. Hij zegt dat het iets is van alle tijden. Meussen vindt dat belastingontduiking zo toegankelijk is geworden, omdat wij dit in Nederland met z’n allen goedkeuren. Maar zo simpel kan het toch niet zijn? Hoe zou je dit zelf kunnen aanpakken? Blijkbaar zit hier een hele lange geschiedenis achter. Oeh, dit klinkt als een artikel van Danique van der Molen. Volgens Indra Römgens is het ontduiken van belasting heel normaal onder CEOs, “sommigen zijn er zelfs trots op” zegt ze. Dit lijkt heel tegenstrijdig met ons denken. Waarom maken we het die bedrijven eigenlijk zo aantrekkelijk? Dit komt door twee factoren:
1. De wereldwijde concurrentie tussen landen en;
2. De belastinglobby in ons land.
Ieder land wil graag dat een grote multinational naar zijn land komt, dit levert namelijk nieuwe banen op en dat betekent meer belastinginkomsten en minder uitkeringen voor de overheid. Belastingen wordt vaak als instrument ingezet om multinationals naar een bepaald land te krijgen. Lage belasting betekent namelijk voor bedrijven minder kosten en dus meer winst. Doordat landen met elkaar concurreren wordt de belasting simpelweg gewoon heel laag voor multinationals, en soms dus nul (ook wel the race tot he bottom genoemd). Daarnaast heeft de belastinglobby een grote invloed op de politiek, omdat dit wordt gesteund door veel grote bedrijven. En tja, we leven nou eenmaal in een kapitalistische samenleving.
“Als zij geen belasting betalen dan doe ik dat ook niet”
Dat zou je kunnen denken stelt Bruno Verbeek, die naar de filosofische gedachtegang hierachter kijkt. Belasting werkt alleen maar op één manier en dat is wanneer iedereen belasting wil betalen, zegt hij. Het is een soort van prisoner’s dilemma; wat is de optimale strategie? Stel wij arme studenten moeten veel belasting betalen over onze dagelijkse kosten, maar een bedrijf als Shell hoeft dat niet. Hoe fair is dat? Eigenlijk kan je dit niet met elkaar vergelijken, wij zitten in een heel ander belastingstelsel dan de grote bedrijven zoals Shell of Starbucks. Het is een soort vergelijking van appels met peren. Daarnaast stelt Verbeek ook dat wij te veel “in ons eigen voordeel denken”. Hiermee bedoelt hij dat we het grote plaatje niet zien. Eigenlijk als je belasting ontduikt zeg je tegen de overheid: “ik doe niet meer mee”. Dit kan komen omdat je het niet kan betalen of wellicht omdat je het niet eens bent met de uitgaven van de overheid.
Hetzelfde als je met al je maten een cadeau koopt voor je vriend, maar het is alweer een pakket vol speciaal biertjes. Ja dáág, dat is echt een waardeloos cadeau, jij wil die vriend van jou dan eerder een leuk uitje naar de dierentuin of festival geven. Je besluit dus niet mee te doen, je betaalt dan ook niet die 5 piek. Je doet niet meer mee. Stel je vrienden kopen geen bierpakket maar wel een kaartje voor Into The Woods voor je vriend. Dit sluit aan bij jouw cadeauvisie, maar je besluit principieel niet in te leggen ook al ben je het er wel mee eens. Dan ben je gewoon asociaal en zit je vriend zonder cadeau. Deze vergelijking is natuurlijk heel simpel, maar je begrijpt mijn punt.
Even terug naar de uitgaven van de overheid. Tja, dat is toch vaak in je eigen voordeel. Het idee achter het betalen van belasting is dat iedereen een klein steentje bijdraagt aan onze samenleving. In ons hoofd botst deze gedachte natuurlijk met de lage of niet-bestaande belasting voor multinationals. Daarom heb je mensen zoals Paul Tang die hier dan ook vel tegen zijn. Je zou je kunnen afvragen of dit wel zin heeft, want zoals eerder al werd gezegd is het een beetje appels met peren vergelijken. Je zou kunnen denken: “oké, als we het niet kunnen vergelijken, maak dan betere regels!” Suprise suprise, die bestaan al grotendeels in de Europese wetgeving, ook al is er altijd ruimte voor verbetering. En dit is ook Paul Tang opgevallen. Het is heel goed om kritisch te kijken naar regels en wetten, maar probeer ook het grote plaatje te zien. Wellicht dat die multinational die geen belasting betaalt op andere manieren bijdraagt aan de inkomsten van de overheid. De hamvraag blijft: Wat levert het eigenlijk op voor ons, als gehele samenleving? Dat blijft een moeilijk vraagstuk, maar voor nu: betaal gewoon je belastingen, want de redenering “ik doe niet meer mee” is achterhaald.
Is het grote plaatje wel heel groot voor jou? Wees niet getreurd, ook Jan de Belastingman kijkt graag naar jouw eigen belastingen en helpt je hier graag mee. Zo draag jij netjes je steentje bij, maar zorg je er ook tegelijkertijd voor dat dit steentje geen grote steen wordt. Geld besparen is altijd fijn. Start dus snel de chat!
Ben je een beetje warm geworden en snak je naar meer, check dan ook onze andere artikelen over de geschiedenis van belastingen of de top 7 gekke belastingen.